Hôn nhân với nhà Condé

Lễ cưới của Mademoiselle de Nantes với Công tước Bourbon,s ai là Thân vương Condé.

Ngày 25 tháng 5 năm 1685, vào năm 11 tuổi, Louise Françoise kết hôn với Louis de Bourbon, Công tước Bourbon, một người họ hàng xa của cha bà. Chồng bà vốn là con trai của Henri Jules de Bourbon, Thân vương xứ Condé và Công tước xứ Enghien, một trưởng nam của dòng họ nhà Condé, nhánh thứ của nhà Bourbon đang trị vì. Mẹ của Louis, quý bà Anne Henriette xứ Bavaria, con gái của Edward, Sứ quân xứ Simmern và Anne Gonzaga. Trong lễ kết hôn của con gái mình, Quốc vương Louis XIV đã chuẩn bị một phần của hồi môn lên đến 1 triệu livre[2].

Tại triều đình Pháp, chồng của bà được biết đến với tên gọi [Monsieur le Duc] do là một Prince du sang, do đó Louise Françoise được gọi tôn kính với xưng hô [Madame la Duchesse; tức "Quý bà Công tước" hay "Công tước phu nhân"][4]. Vào một thời gian khoảng năm 1686, khi triều đình Louis XIV dời đến Lâu đài Fontainebleau, Louise Françoise mắc bệnh đậu mùa. Trong thời gian đó, chỉ có mẹ bà và ông nội (theo phía chồng) của bà là Louis de Bourbon, Vương thân Condé chăm sóc bà. Sau khi bà bình phục, Louis de Bourbon bị lây bệnh và qua đời vào tháng 12 năm ấy. Cuộc hôn nhân của bà diễn ra suôn sẻ, bà sinh được 9 người con đều sống đến khi trưởng thành.

Năm 1691, mẹ bà là Madame de Montespan rút lui khỏi triều đình và dời đến sống tại Filles de Saint-Joseph, Paris[5], trong thời gian này Louis-Francoise thường lui đến thăm viếng mẹ mình cho đến khi Madame de Montespan qua đời vào năm 1707, bà được ghi nhận là rất đau lòng về cái chết của mẹ mình. Louis XIV đã cấm bất kì ai để tang Madame de Montespan, nhưng Louis-Francoise cùng em gái Françoise Marie de Bourbon và Louis Alexandre de Bourbon vẫn tỏ thái độ để tang bằng cách từ chối tất cả các lời mời dự tiệc trong cung.

Tham dự chính trường

Bức chân dung của Louise Françoise de Bourbon, khoảng vài năm sau khi kết hôn.

Louise Françoise là một người phụ nữ đầy tham vọng và dã tâm, đặc biệt là luôn muốn đối đầu với người em gái Françoise Marie de Bourbon. Vào năm 1692, Françoise Marie kết hôn với người anh họ Philippe II, Công tước Orléans, người con thừa tự của chú của hai chị em bà là Phillip the Monsieur.

Trở thành vợ của một Fils de France, Françoise Marie trở thành một bà chúa có địa vị cao hơn hẳn chị mình Louise Françoise và người chị em cùng cha khác mẹ khác nữa là Marie Anne. Ngoài ra, của hồi môn của Françoise Marie còn gấp đôi chị mình, và điều này đã khiến Louise Françoise cảm thấy bị xỉ nhục và giận dữ[6]. Bên cạnh đó, Louise Françoise có một mối tình với François Louis de Bourbon, Vương thân xứ Conti, là anh chồng của người chị em khác mẹ của bà là Marie Anne de Bourbon. Vợ của Vương thân Conti là Marie Thérèse de Bourbon, một người ngoan đạo và cũng là chị chồng của Louise Françoise[7][8]. Con gái thứ tư của bà, Marie Anne sinh vào năm 1697 được cho là kết quả của mối tình này[7]. Khi ấy, chồng bà là Louis III, Vương thân xứ Condé phát hiện ra chuyện này và rất giận dữ, tuy nhiên lại không dám công khai tỏ thái độ vì sợ cha của bà, Quốc vương Louis XIV. Trong khi đó, người anh cả khác mẹ, tức Louis, Đại Trữ quân, vốn có quan hệ thân thiết với người em gái khác mẹ rất che chở bà và người tình, ông sắp xếp cho hai người thường xuyên tại Meudon cách xa triều đình.

Ngày 1 tháng 4 năm 1709, sau cái chết của cha chồng, thì chồng bà nhận tước hiệu Thân vương Condé (Prince de Condé), một tước hiệu kế thừa của dòng họ bắt đầu từ Charles de Bourbon, tước hiệu lấy tên từ Lâu đài Condé chứ không phải tên một vùng đất. Tuy nhiên, Vương thân Conde lại không thừa hưởng phẩm vị Premier Prince du Sang, thay vào đó phẩm vị này chuyển sang nhà Orléans. Vì lý do đó, người em rể của Louise Françoise, Công tước Orléans nhận phẩm vị này và được kính gọi là [Monsieur le Prince], và em gái bà là Françoise Marie hiển nhiên cũng được gọi là [Madame la Princesse].

Chỉ tầm hơn vài tháng sau, chồng bà cũng qua đời vào năm 1710. Theo thông lệ, bà nên được gọi là Madame la Princesse de Condé douairière (tức Thái phi xứ Condé) nhưng rồi bà lại tự gọi mình là [Madame la Duchesse douairière; tức "Thái Công phu nhân"], hay đơn giản có thể gọi là [Bà Thái công Bourbon]. Khi chồng chết, người ta nhìn thấy Bà Thái công có vẻ đau buồn vì cái chết của chồng, nhưng Madame de Caylus không tin sự điếu tang này là thành thật mà chỉ là một chiêu trò trình diễn của bà Thái công trước công chúng[8]. Sau cái chết của chồng, bà Thái công tính đã đến việc gây ảnh hưởng và đoạt lấy đại vị cho tương lai, nên bà thường xuyên tham dự triều đình của anh trai khác mẹ của mình là Louis, Đại Trữ quân tại Lâu đài Meudon. Tại đấy, bà kết thân với hai chị em Béatrice Hiéronyme de Lorraine và Élisabeth Thérèse de Lorraine. Thế nhưng, cái chết bất ngờ của Đại Trữ quân vào năm 1711 khiến hi vọng kết thân với Quốc vương tương lai của bà bị hủy hoại trầm trọng. Dù vậy, bà vẫn đã rất đau lòng với cái chết của anh trai mình. Cái chết này đã khiến cháu của bà, Louis, Công tước xứ Burgundy trở thành Trữ quân nước Pháp, và người vợ Marie Adélaïde xứ Savoy trở thành Trữ phi mới của triều đình Pháp. Khi ấy, Vương hậu Maria Theresa của Tây Ban Nha và Đại Trữ phi Maria Anna Victoria xứ Bavaria đã qua đời, nên Trữ phi Marie Adélaïde là người phụ nữ có địa vị cao nhất nước Pháp vì bà sẽ là Vương hậu tương lai.

Trữ phi Marie Adélaïde là một người có xuất thân cao quý, con gái của Victor Amadeus II của Sardinia và Anne Marie d'Orléans - con gái của Phillip the Monsieur và Henrietta của Anh, do đó bà có thêm dòng dõi hoàng gia Anh. Sinh ra trong một loạt dòng dõi đáng tự hào, nên Trữ phi Marie Adélaïde thường có những cử chỉ thiếu tôn trọng với những quý phu nhân ở đẳng cấp thấp, đặc biệt là đối với những người ngoài giá thú như Bà Thái công Bourbon. Chính vì thế, cũng như Louise Françoise, em gái luôn cạnh tranh với bà là Françoise Marie de Bourbon cũng không thích vị Trữ phi mới này của nước Pháp. Điều này làm bà Thái công hoang mang vì nếu không có hành động gì, một khi Marie Adélaïde trở thành Vương hậu nước Pháp thì sẽ không dễ dàng gì cho bà. Khi ấy, bà có quan hệ khá tốt đẹp với Jeanne Baptiste d'Albert de Luynes, tình nhân của cha ruột của Trữ phi. Sau khi chạy trốn khỏi Savoy năm 1700, Jeanne Baptiste định cư ở Paris và khi ấy bà là một hình tượng văn chương nổi tiếng.

Thời kỳ Nhiếp chính và cuối đời

Louise Françoise de Bourbon trong tang phục khi là góa phụ, vẽ bởi Pierre Gobert, năm 1737.

Vận may kịp đến khi chỉ khoảng 1 năm sau, vào năm 1712, Trữ quân và Trữ phi cùng đột ngột qua đời, chỉ để lại một đứa con nhỏ là kế vị hợp pháp của Louis XIV, Louis, Công tước Anjou. Khoảng 3 năm sau, vào năm 1715, Vua Louis XIV qua đời, Vương vị chuyển về cho Công tước Anjou, khi ấy chỉ mới 5 tuổi, tức Louis XV của Pháp. Ngay lúc đó, triều đình chia ra hai phe, một phe ủng hộ anh lớn cùng mẹ của bà, Công tước xứ Maine và em rể của bà, Philippe II, Công tước xứ Orléans để chọn ra người giữ vị trí nhiếp chính. Sau khi Pháp viện tối cao Paris mở ra khoảng 1 tuần, Công tước xứ Orléans được bổ nhiệm chính thức trở thành vị nhiếp chính cho nhà vua trẻ tuổi. Điều này làm bà rất không hài lòng và càng làm tăng thêm sự cạnh tranh giữa bà và em gái, Françoise Marie, giờ đây đã trở thành phu nhân của quan nhiếp chính, đồng nghĩa với việc bà là "Đệ nhất phu nhân" khi ấy của triều đình Pháp.

Suốt thời kỳ Nhiếp chính, bà Thái công bị cuốn vào quan hệ phức tạp của người con gái thứ hai, Louise Élisabeth de Bourbon với Philippe Charles de La Fare. Louise Élisabeth khi ấy đã cưới Louis Armand de Bourbon, Thân vương xứ Conti, nhưng vẫn có quan hệ bất chính với người tình khiến Thân vương Conti tức giận và đánh đập hành hạ vợ mình. Đứa con duy nhất của vợ chồng Conti, Louis François de Bourbon bị nghi ngờ là con hoang của Vương phi Conti với tình nhân, vì vậy Vương phi đã phải dẫn con trốn tránh khỏi chồng bằng cách nương nhờ chỗ ở của mẹ mình, Palais Bourbon. Khoảng những năm 1720, bà Thái công trở thành tình nhân của Armand de Madaillan de Lesparre, vì để gần gũi với bà mà Armand đã xây dựng Hôtel de Lassay gần với Palais Bourbon. Vào năm 1737, bà được mời làm mẹ đỡ đầu cho con trai trưởng của Louis XV, Louis, Trữ quân nước Pháp. Cha đỡ đầu của Trữ quân là cháu trai bà, Louis, Công tước Orléans. Vào lúc này, con trai bà là Louis Henri de Bourbon bị giáng chức và bị đày đi xa, bà Thái công đổ lỗi việc này cho tình nhân của Henri, Madame de Prie và vì thế bà căm ghét cay đắng Prie. Khi Henri chết vào năm 1740, tước vị được truyền lại cho người con trai, cũng là cháu nội bà, Louis Joseph de Bourbon, khi ấy chỉ vừa 4 tuổi.

Năm 1743, ngày 16 tháng 6, Louise Françoise de Bourbon qua đời tại tư dinh Palais Bourbon, thọ 70 tuổi. Bà được chôn cất trong Carmel du faubourg Saint-Jacques[9], một tu viện trên Rive Gauche, Khu phố Latinh, Paris. Suốt thời kỳ góa phụ, Palais Bourbon được bà xây dựng lên tại Paris và cách không xa triều đình Pháp cùng các tư dinh mà con cái bà sở hữu, tòa cung điện riêng này được bà lấy cảm hứng từ Grand Trianon, một tòa dinh thự tráng lệ nằm trong khối Cung điện Versailles về phía tây bắc. Đây là tư dinh mà Vua Louis XIV xây dựng để hưởng thụ cùng Madame de Montespan - mẹ ruột của Louise Françoise.